Mensen geven het niet graag toe, maar de invloed van reclame voltrekt grotendeels buiten ons bewustzijn. Niet gek ook, want dagelijks worden we bestookt met ontelbare prikkels en keuzes die we onmogelijk rationeel kunnen verwerken. Over de hoeveelheid reclames die we per dag verwerken, is geen exact aantal te geven.

De schattingen lopen uiteen van 247 tot ruim 3000 advertenties per dag. Dat grote verschil komt doordat het natuurlijk niet 100% zeker te zeggen is wat als reclame gezien wordt en wat niet. Zo is elk logo wat je ziet (op bijvoorbeeld verpakkingen) voor de een wel reclame en voor de ander niet.

Afleiding om te beïnvloeden

Succesvolle reclames leiden de consument doelbewust af, zodat de meeste prikkels alleen het onbewuste bereiken. De consument krijgt bewust niet veel mee van de reclame prikkels, behalve als er aandachtig naar wordt gekeken of geluisterd. Klinkt vreemd maar het werkt.

‘Effectieve reclame is niet noodzakelijk reclame die bewust wordt verwerkt. Juist zonder veel aandacht bekeken reclame zou het meest effectief beïnvloeden.’

Kijk maar eens naar een willekeurig reclameblok en je zult zien dat er dankbaar gebruik wordt gemaakt van natuurlijke aanwezige vormen van afleiding. Denk bijvoorbeeld aan: humor, bepaalde herinneringen, associaties, voorkeuren of gedragingen. Kleur heeft onbewust ook veel invloed, zo straalt de blauwe kleur vertrouwen uit, zonder dat je erover nadenkt. Over de invloed van kleur kon je al iets lezen in mijn eerdere blog ‘Beken kleur in jouw huisstijl’.

Onbewuste prikkels onderweg

Ook in supermarkten en andere winkels worden veel onbewuste prikkels afgegeven. Het laten horen van bijvoorbeeld Franstalige muziek kan leiden tot meer verkoop van de Franse wijn. En voor kinderen geldt dit helemaal, de productverpakkingen spelen in op het onderbewuste van de kleintjes. Zo trekt groen en geel op verpakkingen ze extra aan, voeg daar nog een afbeeldingen van een bekende tekenfilmfiguur aan toe en ze zullen eerder die koekjes in het wagentje gooien dan de biscuitjes in een felrode verpakking.

Sluikreclame

Ook sluikreclame – ook wel met een mooier woord ‘product placement’ genoemd – is zo’n middel wat zich vooral op het onderbewuste richt. Je kijkt een serie of film en hebt niet bewust door dat er reclame gemaakt wordt. Hoewel sluikreclame verboden is op de publieke zenders, stond er in de jaren tachtig in de populaire serie ‘Zeg ‘ns AAA’ toch echt een IKEA-bank in de huiskamer van de dokter. Precies dezelfde bank die op de voorpagina van de catalogus van de IKEA stond. Toeval? Nee, dit was het eerste voorbeeld van product placement in Nederland. In America bestaat sluikreclame al zolang de filmindustrie bestaat. Er zijn beelden uit 1919 uit de korte film (25 min.) The Garage.

The Garage, starring Buster Keaton and Roscoe Arbuckle, met reclame voor ZEROLENE oils en het Red Crown Gasoline logo, een tankstation uit de jaren 1900.

Niet goedkoop, wel effectief

Vooral op de commerciële zenders wordt er gebruikgemaakt van product placement. Als bijvoorbeeld in Goede Tijden Slechte Tijden of Eigen Huis en Tuin een product actief wordt gebruikt – zoals wanneer een hoofdrolspeler duidelijk een slok neemt van de fles of het blikje – dan wordt daar extra voor betaald. Ook in films wordt er dik betaald voor deze vorm van reclame.

’45 miljoen Heineken deal dekt 1/3 van het productiebudget van James Bond film.’

James Bond-films spannen hierbij de kroon: er worden miljoenen dollars betaald om op deze wijze reclame te kunnen maken. De 18de Bond film (Tomorrow Never Dies) was zelfs 100% van het productiebudget gedekt met een €100 miljoen dollar product placement deal met diverse topmerken. Denk hierbij aan: Aston Martin, Rolex – later Omega- en uiteraard Martini Vodka (shaken not stirred). Later werd dit favoriete drankje van James vervangen door een miljoenen deal met Heineken.

Hoeveel merken er voorbijkomen in James Bond. Je ziet het pas als ze achter elkaar gezet zijn.

Apple daarentegen heeft jaren zijn producten in films laten zien, zonder daar ooit een dollar voor betaald te hebben. Dit doordat het producten zijn die de filmmakers zelf graag in de film wilde gebruiken.

En het werkt

Tijdens het verwerken van de reclames en het boodschappen doen, merk je daar helemaal niets van. Totdat je de supermarkt uitloopt met een blikje Pepsi, een flesje Heineken of een fles Franse wijn terwijl je echt alleen van Chileense wijn houdt.

Dus ga je een productverpakking ontwerpen, tv-commercial maken of een logo ontwerpen? Dan zijn de onbewuste prikkels zeker iets om rekening mee te houden in het ontwikkelen ervan. Wij kunnen je daar uiteraard mee helpen. Interesse? Bel, e-mail of kom langs.